Verðbólguspá: Við spáum lítilsháttar hækkun ársverðbólgu í janúar

Ársverðbólga eykst örlítið í janúar samkvæmt okkar spá eftir að hafa staðið óbreytt í desember. Árstíðarbundnar verðbreytingar vegast á líkt og venjan er í janúar. Við teljum að 12 mánaða verðbólga verði komin inn fyrir efri vikmörk verðbólgumarkmiðs Seðlabankans í mars.


Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) standi óbreytt milli mánaða í janúar. Gangi spá okkar eftir mun ársverðbólga aukast lítillega og mælast 4,9%. Hækkanir opinberra gjalda gera vart við sig eins og venjan er í janúar en útsölur og lægri flugfargjöld vega sterklega á móti. Hagstofan birtir vísitölu neysluverðs fyrir mánuðinn þann 30. janúar næstkomandi.

Hærra eldsneytisverð og lægri flugfargjöld vegast á

Undirliður vísitölu neysluverðs, ferðir og flutningar, hækkar um 0,5% (0,08% áhrif á VNV) í janúar samkvæmt okkar spá. Hærra kolefnisgjald á eldsneyti veldur því að bensín- og olíur hækka um 3,4% í verði (0,11% áhrif á VNV) samkvæmt okkar mælingum. Flestir aðrir liðir sem flokkast til ferða og flutninga vega upp á við að flugfargjöldum undanskildum. Þar má helst nefna reiðhjól en um áramótin féllu niður sérstakar VSK-ívilnanir sem sneru að kaupum rafmagns- og vetnisbifhjóla, léttra bifhjóla og reiðhjóla sem knúin eru með rafmagni sem og hefðbundinna reiðhjóla og rafmagnshlaupahjóla. Þessi aðgerð hefur samkvæmt okkar mælingum 0,09% áhrif til hækkunar VNV í mánuðinum.

Árviss lækkun flugfargjalda í janúar er á sínum stað. Flugfargjöld lækka samkvæmt okkar mælingum um 9,9% (-0,2% áhrif á VNV) eftir hækkun upp á 7,92% (0,15% áhrif á VNV) í desember. Almennt fylgja flugfargjöld nokkuð skýrri árstíðasveiflu þar sem verð hækkar í takt við aukna ferðagleði í kringum jól en lækkar svo aftur í janúar þegar eftirspurn minnkar.

Útsölur hafa skörp áhrif til lækkunar

Útsölur eftir jólin setja jafnan mark sitt á janúarmælingu VNV. Föt og skór lækka um 10,3% í verði (-0,39% áhrif á VNV) í mánuðinum samkvæmt okkar spá. Verð á fötum og skóm hefur þar með mest áhrif til lækkunar VNV að þessu sinni samkvæmt spánni. Næst mest áhrif hafa verðlækkanir húsgagna og heimilisbúnaðar en við spáum því að þau lækki um 4,6% í verði (-0,26% áhrif á VNV).

Umfangsminni hækkanir matar- og drykkjarvöru en útlit var fyrir þó öll nótt sé ekki úti

Við spáum 0,3% verðhækkun matar- og drykkjar í janúar. Mat okkar byggir að mestu á 0,3% hækkun dagvöruvísitölu verðlagseftirlits ASÍ en mikil fylgni hefur verið á milli mælingar Hagstofu og dagvöruvísitölunnar. Er það nokkru minni hækkun en margir áttu von á í byrjun árs miðað við nýlega fjölmiðlaumfjöllun um verðhækkanir í vændum. Hér spilar sterkari króna stórt hlutverk að okkar mati en við teljum styrkingu krónu á lokaþriðjungi síðasta árs hafa vegið að hluta á móti verðhækkunum aðfanga og innlendum kostnaðarhækkunum.

Reiknuð húsaleiga á svipuðum slóðum en rafmagn vegur þyngra en venjulega

Við spáum því að reiknuð húsaleiga hækki um 0,6% í janúar (0,12% áhrif á VNV) en hún hefur að meðaltali hækkað um 0,61% á mánuði frá því ný aðferð var tekin í gagnið í júní í fyrra. Reiknuð húsaleiga útskýrir því helming hækkunar húsnæðisliðar í mánuðinum. Í heildina hækkar húsnæði, hiti og rafmagn um 0,8% (0,24% áhrif á VNV). Rafmagn vegur því þyngra en venjulega og hækkar liðurinn rafmagn og hiti um 2,86% . Þar að auki má nefna áhrif hærri iðgjalda til NTÍ á verð fasteignatrygginga þó þær falli ekki undir húsnæðisliðinn. Að okkar mati hefur hækkun iðgjalda til NTÍ 0,12% áhrif til hækkunar VNV í janúar.

Verðbólguþróun á nýju ári

Við erum nokkuð bjartsýn á áframhaldandi hjöðnun 12 mánaða verðbólgu á nýju ári og teljum hana eiga eftir að ganga nokkuð hratt niður frá og með næsta mánuði, þó einstaka hlé geti orðið þar á. Við gerum ráð fyrir eftirfarandi í bráðabirgðaspá okkar:

  • Febrúar: 0,7% hækkun VNV (ársverðbólga 4,3%)
  • Mars: 0,4% hækkun VNV (ársverðbólga 3,8%)
  • Apríl: 0,5% hækkun VNV (ársverðbólga 3,8%)

Til þess að spá okkar gangi eftir þarf gengi krónu að vera nokkuð stöðugt og launaskrið takmarkað. Þar að auki er til staðar óvissa varðandi kjarasamninga fyrir hluta opinberra starfsmanna sem enn hafa ekki skrifað undir. Einnig má nefna óvissu af alþjóðavettvangi bæði hvað varðar áhrif stríðsátaka og stjórnmála en einnig áhrif uppskerubrests á ýmsum landbúnaðarvörum.

Höfundur


Profile card

Birkir Thor Björnsson

Hagfræðingur í Greiningu


Hafa samband

Lagalegur fyrirvari

Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).

Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.

Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.

Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.

Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.

Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).

BANDARÍKIN

Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.

KANADA

Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.

ÖNNUR LÖND

Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.