Hækkun á flugfargjöldum helsta ástæða verðbólgu í desember

Það sem vegur helst til hækkunar í mánuðinum er gífurleg hækkun á flugfargjöldum. Samkvæmt mælingu okkar munu flugfargjöld til útlanda hækka um 23% á milli mánaða. Liðurinn flutningar í lofti, sem inniheldur bæði flugfargjöld utan- og innanlands, mun því hækka um 21% (0,40% áhrif á VNV) samkvæmt spá okkar. Um árstíðarbundna hækkun flugfargjalda er að ræða en alla jafna hækkar flugverð í desember og lækkar á nýjan leik í janúar og febrúar. Það er því jákvætt að þrátt fyrir að við spáum því að ársverðbólga muni aukast í desember vegna hækkunar í flugverði mun sú hækkun að mestu leyti ganga til baka mánuðina á eftir.

Matar- og drykkjarvörur halda einnig áfram að hækka í verði og nemur hækkunin í desember samkvæmt spá okkar um 0,4% (0,07% áhrif á VNV) sem má rekja til veikingar krónu. Auk þess mældum við hækkun á húsgögnum og heimilisbúnaði um 0,6% (0,04% áhrif á VNV).

Það er einungis einn liður sem lækkar í mánuðinum samkvæmt spá okkar. Það er eldsneyti og lækkar eldsneytisverð um 1,1% (-0,04% áhrif á VNV) samkvæmt mælingu okkar.

Markaðsverð íbúðahúsnæðis og vaxtaþáttur á sömu sveif

Húsnæðisliðurinn er í baksætinu í spánni að þessu sinni. Engu að síður spáum við því að liðurinn í heild hækki um 0,5% (0,16% áhrif á VNV) þar sem reiknaða húsaleigan vegur hvað þyngst og hækkar um 0,7% (0,14% áhrif á VNV) á milli mánaða. Þetta er þó minni hækkun er verið hefur síðustu tvo mánuði.

Reiknaða húsaleigan byggir annars vegar á markaðsverði íbúðarhúsnæðis, sem endurspeglar íbúðaverð að mestu, og hins vegar á vaxtaþætti sem byggir á breytingu á 12 mánaða meðaltali verðtryggðra íbúðalánavaxta. Á síðustu mánuðum hefur orðið breyting á samspili þessara tveggja þátta, sem hafa lagst á sömu sveif og eru báðir farnir að hafa áhrif til hækkunar. Ætla má að vaxtaþátturinn haldi áfram að hækka á næstunni en á móti spáum við því að draga muni úr hækkunum á markaðsverði íbúðarhúsnæðis. Árstakturinn hefur hjaðnað síðustu þrjá mánuði og mældist 21,2% í nóvember.

Verðbólga hjaðnar á nýju ári

Þrátt fyrir að ársverðbólga aukist í desember samkvæmt spá okkar erum við talsvert bjartsýn á næstu mánuði. Eins og áður kom fram er um árstíðarbundna hækkun flugfargjalda að ræða sem mun að öllum líkindum ganga tilbaka næstu mánuði. Það verður því að telja ansi líklegt að verðbólga hjaðni í byrjun næsta árs þegar stórir hækkunarmánuðir detta út úr tólf mánaða mælingunni.

Í skammtímaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,3% lækkun VNV í janúar þar sem vegast á útsöluáhrif annars vegar og hækkun á opinberum gjöldum og verði á ýmiss konar þjónustu hins vegar. Í febrúar spáum við 0,5% hækkun og 0,3% hækkun VNV í mars. Gangi spá okkar eftir mun verðbólga mælast 7,4% í marsmánuði.

Langtímaspá okkar hljóðar upp á 6,4% verðbólgu að jafnaði árið 2023 og 3,9% verðbólgu árið 2024. Eins og áður er óvissan talsverð og þó það verði að teljast líklegt að verðbólga muni hjaðna hratt á nýju ári er ýmislegt sem þarf að ganga upp. Það helsta er að íbúðamarkaður þarf að róast og krónan að vera stöðugri en hún hefur verið, þá einna helst til að halda aftur af hækkun á innflutningsverðlagi. Annar stór óvissuþáttur eru þeir kjarasamningar sem á eftir að ljúka en þar munu línur vonandi skýrast á næstu dögum eða vikum.

Lagalegur fyrirvari

Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).

Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.

Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.

Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.

Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.

Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).

BANDARÍKIN

Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.

KANADA

Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.

ÖNNUR LÖND

Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.