Við spáum því að vísitala neysluverðs (VNV) hækki um 0,4% í desember frá fyrri mánuði. Ef spá okkar gengur eftir mun 12 mánaða verðbólga mælast 5,0% en var 4,8% í nóvember. Verðbólga hefur ekki mælst svo mikil í yfir 9 ár. Við teljum að verðbólga muni ná hámarki í desember og muni svo hjaðna jafnt og þétt þar til hún nær 2,5% markmiði Seðlabankans á fyrsta ársfjórðungi 2023. Hagstofan birtir VNV fyrir desember þann 21. desember næstkomandi.
Verðbólga í toppi í árslok og mun svo hjaðna
Verðbólga nær toppi nú í desember og tekur svo að hjaðna hægt og rólega gangi spá okkar eftir. Íbúðaverð ásamt matar- og drykkjarvörum vegur þyngst til hækkunar í mánuðinum. Útlit er fyrir að verðbólga verði við markmið Seðlabankans á fyrsta ársfjórðungi 2023.
Íbúðaverð hækkar áfram
Eins og síðustu mánuði vegur hækkandi íbúðaverð þyngst til hækkunar í vísitölunni í desember. Húsnæðisliðurinn í heild hækkar um 0,6% (0,19% áhrif á VNV) samkvæmt okkar spá. Eins og fyrri daginn er það reiknaða húsaleigan sem hækkar mest en einnig hækkar undirliðurinn viðhald og viðgerðir á húsnæði um 0,8% (0,04% áhrif á VNV). Sá liður er beintengdur byggingarvísitölunni sem hefur hækkað nokkuð að undanförnu.
Reiknaða húsaleigan, sem endurspeglar að langstærstum hluta þróun íbúðaverðs, hefur hækkað um rúmlega 12% á þessu ári. Við spáum því að reiknaða húsaleigan haldi áfram svipuðum hækkunartakti og hækki um 0,8% (0,13% áhrif á VNV) milli mánaða. Það er þó hægari hækkun en verið hefur síðustu mánuði. Gæti verið að hækkandi vextir sem og aðrar aðgerðir Seðlabankans séu farnar að hafa áhrif á íbúðamarkaðinn.
Aðrir liðir til hækkunar
Að húsnæðisliðnum undanskildum eru það matar- og drykkjarvörur sem hækka mest í verði milli mánaða. Við spáum því að sá liður hækki um 0,8% (0,12% áhrif á VNV) sem er að mestu vegna hækkana á heildsöluverði á mjólk og mjólkurafurða, en Verðlagsnefnd búvara tilkynnti um hækkun á þessum vörum til bænda sem tók gildi 1. desember síðastliðinn.
Aðrir helstu liðir sem hækka á milli mánaða eru húsgögn og heimilisbúnaður sem hækkar um 0,5% (0,04% áhrif á VNV) ásamt fatnaði og skóm sem hækkar um 0,7% (0,02% áhrif á VNV). Liðurinn ferðir og flutningar hækkar einnig um 0,14% (0,02% áhrif á VNV) milli mánaða en þar vegur lækkandi bensínverð á móti hækkandi verði á bílum og hærri flugfargjöldum. Eldsneytisverð hefur hækkað um ríflega 20% frá ársbyrjun en mun lækka um 1,0% (-0,03% áhrif) í desember samkvæmt mælingu okkar. Þetta rímar við þróun eldsneytisverðs erlendis en verð á Brent hráolíutunnu tók að lækka í lok nóvember og lækkaði um 13% frá sínum hæstu gildum. Eins og sést á myndinni hefur eldsneytisverð þó tekið að hækka á nýjan leik.
Verðbólguhorfur skána
Verðbólguhorfur til skemmri tíma hafa aðeins batnað frá síðustu spá en þrátt fyrir það mun verðbólga enn mælast töluverð á næstu mánuðum. Ekki sér enn fyrir endann á verðþrýstingi á íbúðamarkaði auk þess sem verðhækkanir erlendis eru enn töluverðar. Í bráðabirgðaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,2% lækkun VNV í janúar, 0,6% hækkun í febrúar og 0,4% hækkun í mars. Ef sú spá gengur eftir mælist verðbólga 4,6% í mars.
Við erum enn að gera ráð fyrir styrkingu krónu á næsta ári. Auk þess eru helstu forsendur spár okkar að hægja taki á hækkunum á íbúðamarkaði og að jafnvægi komist á verð á innfluttum vörum. Þá fer verðbólga að síga hægt og rólega og verður við markmið Seðlabankans á fyrsta ársfjórðungi árið 2023. Spá okkar hljóðar upp á 3,9% verðbólgu að meðaltali 2022 og 2,6% á meðaltali 2023. Í langtímaspá okkar erum við einnig að gera ráð fyrir um 7% launahækkunum að jafnaði á næsta ári. Kjarasamningar losna undir lok næsta árs og verði launahækkanir meiri en framangreind forsenda mun það leiða til þrálátari verðbólgu en hér er spáð.
Höfundur
Lagalegur fyrirvari
Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).
Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.
Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.
Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.
Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.
Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).
BANDARÍKIN
Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.
KANADA
Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.
ÖNNUR LÖND
Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.