Vísitala neysluverðs (VNV) hækkaði um 0,09% í september samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Verðbólga mælist nú 3,0% en var 3,2% í ágúst. Verðbólga hefur því hjaðnað um 0,7 prósentur frá áramótum, en í desember í fyrra mældist verðbólgan 3,7%. VNV án húsnæðis hækkaði hins vegar um 0,10% í september og m.v. þá vísitölu mælist 2,9% verðbólga undanfarna 12 mánuði.
Verðbólga á allhraðri niðurleið með lækkandi sól
Verðbólga hefur lækkað umtalsvert frá áramótum og stefnir jafnt og þétt í markmið Seðlabankans. Allnokkurt líf virðist enn vera í íbúðamarkaði en íbúðaverð er þó í stórum dráttum að hækka í takt við almennt verðlag þessa dagana. Verðbólguhorfur fyrir komandi misseri eru ágætar og gæti verðbólga haldist nærri 2,5% markmiði Seðlabankans út þarnæsta ár.
Mæling septembermánaðar er í samræmi við birtar spár. Við spáðum 0,2% hækkun VNV milli mánaða, en spár voru á bilinu 0,1% – 0,2% hækkun milli mánaða. Helsti munur á spá okkar og útkomunni felst í meiri lækkun flugfargjalda til útlanda, og óvæntri lækkun á greiddri húsaleigu, bifreiðaverði og matvælaverði. Á móti hækkaði fataverð og reiknuð húsaleiga meira en við væntum.
Árvissar hausthækkanir á ferð en ýmis verð að lækka á móti
Lok sumarútsala setja ávallt mark sitt á septembermælingu VNV. Að þessu sinni hækkaði verð á fatnaði um 4,2% (0,18% í VNV) og húsgögn og heimilisbúnaður hækkaði í verði um 2,3% (0,12% í VNV). Þá hækkaði liðurinn tómstundir og menning um 0,6% (0,06% í VNV), bæði vegna útsöluloka á sjónvörpum, tölvum og slíkum búnaði en einnig vegna árvissrar hausthækkunar á gjöldum fyrir íþróttaiðkun og tómstundastarf.
Á móti lækkuðu ýmsir undirliðir vísitölunnar allnokkuð. Má þar nefna að flugfargjöld til útlanda lækkuðu um 8,6% (-0,13% í VNV) og var það öllu meiri haustlækkun en við áttum von á. Þá lækkuðu bifreiðar í verði um 1,1% (-0,06% í VNV), eldsneytisverð lækkaði um 0,9% (-0,03% í VNV), lyfjaverð lækkaði um 1,8% (-0,03% í VNV) og matvælaverð um 0,2% (-0,02% í VNV). Í öllum þessum liðum vegur innflutningsverðlag talsvert þungt. Einnig lækkaði greidd húsaleiga óvænt um 0,6%
Talsvert lífsmark með íbúðamarkaði í sumar
Heldur meira líf virðist í húsnæðismarkaði en við áttum von á ef niðurstöður septembermælingar Hagstofu eru skoðaðar. Á landinu í heild hækkaði íbúðaverð um 0,5% frá mánuðinum á undan miðað við þá mælingu, en hafa ber í huga að hún byggir á hlaupandi meðaltali með mánaðartöf og endurspeglar því í raun meðalverð júní-ágúst samanborið við meðalverð maí-júlí. Hækkunin dreifðist nokkuð jafnt á milli helstu undirliða.
Miðað við mælingu Hagstofunnar hefur íbúðaverð hækkað um 3,3% undanfarna 12 mánuði. Mest er hækkunin á sérbýlum á höfuðborgarsvæði, 4,3%, en verð á fjölbýlum hefur hækkað um ríflega 3% og sama má segja um verð á landsbyggðinni. Raunhækkun íbúðarhúsnæðis er því lítil sem engin þessa dagana sem endurspeglast í því að verðbólga mælist nánast sú sama hvort sem mælt er með eða án húsnæðis.
Reiknuð húsaleiga, sem byggir á ofangreindri mælingu markaðsverðs ásamt vaxtaþætti, hækkaði hins vegar aðeins um ríflega 0,3% í september frá mánuðinum á undan. Hefur vaxtaþátturinn því haft talsverð lækkunaráhrif í þessari mælingu, sem endurspeglar batnandi kjör á íbúðalánum til almennings undanfarin misseri.
Ágætar verðbólguhorfur
Verðbólguhorfur eru ágætar næsta kastið, og er útlit fyrir að verðbólga verði komin niður í 2,5% markmið Seðlabankans fyrir áramót. Við spáum 0,2% hækkun VNV í október, 0,1% hækkun í nóvember og 0,5% hækkun í desember. Samkvæmt því mun 12 mánaða verðbólga mælast 2,3% í árslok. Eins og fram kom í nýbirtri þjóðhagsspá okkar gerum við í kjölfarið ráð fyrir því að verðbólgan verði að jafnaði 2,6% árið 2020 og 2,8% árið 2021. Samkvæmt því verður verðbólgumarkmið Seðlabankans í höfn í lok þessa árs og áfram innan seilingar út spátímann.
Gangi spá okkar eftir mun það gera Seðlabankanum auðveldara að mýkja hagsveifluna með viðeigandi vaxtabreytingum. Stærstu óvissuþættir í spá okkar eru hugsanleg veiking krónu yfir vetrarmánuðina og launakröfur í kjarasamningum sem enn á eftir að ljúka. Á móti gæti þó þróun íbúðaverðs leitt til minni verðbólgu þegar frá líður.
