Íbúðamarkaðurinn er enn í fullu fjöri

Ekkert lát virðist enn vera á hækkun íbúðaverðs en líkt og síðustu mánuði er það íbúðaverð sem vegur þyngst til hækkunar á vísitölunni í maí í spá okkar. Húsnæðisliðurinn í heild hækkar um 1,5% (0,45% áhrif á VNV) þar sem mestu munar um reiknuðu húsaleiguna. Við spáum því að reiknaða húsaleigan, sem endurspeglar þróun íbúðaverðs að mestu, hækki um 2,2% á milli mánaða (0,42% áhrif á VNV). Einnig hækkar liðurinn viðhald og viðgerðir á húsnæði um 1,8% (0,02% áhrif á VNV) en byggingarvísitalan hefur hækkað töluvert að undanförnu og miklar verðhækkanir hafa verið m.a. á innfluttu efni.

Ekki er útlit fyrir að hægja muni á hækkun íbúðaverðs á næstunni og gerum við ráð fyrir að hækkunartaktur reiknuðu húsaleigunnar muni halda áfram á næstu mánuðum. Vonandi tekur íbúðaverð að róast þegar líða tekur á árið með hækkandi vöxtum og auknu framboði af nýjum íbúðum.

Flestir liðir hækka en flugverð lækkar

Flestir aðrir liðir hækka á milli mánaða. Að húsnæðisliðnum undanskildum eru það matar- og drykkjarvörur sem vega þyngst í hækkun VNV í maímánuði. Liðurinn hækkar um 0,7% (0,11% áhrif á VNV) samkvæmt spá okkar. Matvörur hafa hækkað í verði um 3,8% frá áramótum og líklegt þykir að verð haldi áfram að hækka á næstu mánuðum.

Einnig hækkar eldsneytisverð samkvæmt spá okkar um 1,6% (0,06% áhrif á VNV) en verð á eldsneyti hefur hækkað um tæp 13% frá áramótum samkvæmt mælingu Hagstofu í kjölfar mikillar verðhækkunar á jarðefnaeldsneyti á heimsmarkaði. Aðrir helstu liðir til hækkunar í maímánuði eru tómstundir og menning (0,04% áhrif á VNV), hótel og veitingastaðir (0,03% áhrif á VNV) og aðrar vörur og þjónusta (0,04% áhrif á VNV).

Það sem helst vegur á móti hækkandi íbúðaverði og innfluttri verðbólgu í maímánuði er lækkun á flugfargjöldum. Flutningar í lofti hækkuðu um nærri 22% í síðasta mánuði, bæði vegna hærra eldsneytisverðs og aukinnar eftirspurnar. Að hluta til er einnig um árstíðarbundna hækkun að ræða þar sem flugverð á það til að hækka í kringum páskana og lækkar svo á ný í mánuðinum á eftir. Mælingin okkar bendir akkúrat til þess og við spáum því að flutningar í lofti lækki um 6,6% (-0,14% áhrif á VNV). Er þetta því eini liðurinn í maímánuði sem lækkar á milli mánaða.

Verðbólga eykst á næstu mánuðum

Verðbólga er alþjóðlegt fyrirbæri þessa dagana. Til að mynda mælist ársverðbólga í Bandaríkjunum nú 8,3% og á Evrusvæðinu 7,4%. Óvissan um hvenær leysist úr framboðsvandanum erlendis er gríðarleg og þangað til er ljóst að innflutt verðbólga mun halda áfram að aukast hér á landi.

Þar sem horfur eru á aukinni innfluttri verðbólgu og áframhaldandi hækkun á íbúðaverði á næstu mánuðum er útlit fyrir að verðbólga muni aukast enn frekar á næstu mánuðum. Samkvæmt spá okkar fer ekki að draga að ráði úr verðbólgunni fyrr en líða tekur á næsta ár. Í skammtímaspá okkar gerum við ráð fyrir 0,7% hækkun VNV í júní, 0,4% í júlí og 0,6% í ágúst. Gangi sú spá eftir mælist verðbólga 8,4% í ágúst.

Langtímaspá okkar hefur tekið breytingum frá síðustu spá. Við höfum uppfært horfur á verðbólgu erlendis, launaþróun og íbúðaverðsþróun út spátímann. Útlit er fyrir að hægja muni á íbúðaverðshækkunum þegar líða tekur á árið með auknu framboði af nýjum íbúðum og hærri vöxtum á íbúðalánamarkaði. Mikilvægt er fyrir þróunina, og í raun ein helsta forsenda í langtímaspá okkar, að það verði raunin þar sem hægari taktur íbúðaverðs mun vega á móti aukinni innfluttri verðbólgu þegar frá líður.

Önnur mikilvæg langtímaforsenda í spá okkar er hvernig spilast úr kjarasamningunum sem losna undir lok ársins. Við gerum ráð fyrir talsverðum launahækkunum en að þær fari þó ekki fram úr öllu hófi. Spá okkar hljóðar upp á 7,6% verðbólgu að meðaltali árið 2022, 5,9% árið 2023 og 3,9% að jafnaði árið 2024.

Lagalegur fyrirvari

Skýrsla þessi er tekin saman af Greiningu Íslandsbanka hf. (Íslandsbanki).

Upplýsingar í skýrslu þessari eru upprunnar frá innlendum og erlendum upplýsinga- og fréttaveitum, sem taldar eru áreiðanlegar, ásamt opinberum upplýsingum, eigin úrvinnslu Greiningar og mati á hverjum tíma. Upplýsingarnar hafa ekki verið kannaðar sjálfstætt af Íslandsbanka og ábyrgist bankinn ekki nákvæmni upplýsinganna, áreiðanleika eða réttmæti þeirra. Skoðanir höfunda geta breyst án fyrirvara og ber Íslandsbanka ekki skylda til að uppfæra, lagfæra eða breyta skýrslunni við breyttar forsendur.

Skýrslan er einungis birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum. Íslandsbanki og starfsmenn bankans bera ekki ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma í skýrslunni. Þeim aðilum sem hafa hug á viðskiptum er bent á að leita sér sérfræðilegrar ráðleggingar og kynna sér vel hina ýmsu fjárfestingarkosti sem í boði eru. Fjárfestingum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta og ber m.a. að hafa í huga áhættu vegna alþjóðlegra fjárfestinga og gengisflökts gjaldmiðla. Fjárfestingamarkmið og fjárhagsstaða fjárfesta er mismunandi. Bent skal á að árangur í fortíð er ekki trygging um árangur í framtíð.

Skýrslur og aðrar upplýsingar sem berast frá Íslandsbanka eru einungis ætlaðar til einkanota. Hvorki má afrita efnið, vitna í það né dreifa því, í heild eða að hluta, án skriflegs leyfis frá Íslandsbanka.

Skýrsla þessi er stutt samantekt og ber ekki að líta svo á að í henni sé að finna allar tiltækar upplýsingar um þau viðfangsefni sem hún fjallar um.

Eftirlitsaðili: Fjármálaeftirlitið (www.fme.is).

BANDARÍKIN

Skýrslu þessari eða afritum hennar má ekki dreifa í Bandaríkjunum eða til viðtakenda sem eru bandarískir ríkisborgarar í andstöðu við takmarkanir sem kveðið er á um í bandarískum lögum. Dreifing skýrslunnar í Bandaríkjunum kynni að teljast brot á þeim lögum.

KANADA

Upplýsingarnar í skýrslu þessari eru ekki ætlaðar til dreifingar eða útbreiðslu með neinum hætti í Kanada og því ber ekki að líta á þær sem fjármálaráðgjöf eða ráðleggingu um fjárfestingar í skilningi kanadískra verðbréfalaga.

ÖNNUR LÖND

Lög og reglugerðir í öðrum löndum kunna einnig að takmarka dreifingu skýrslu þessarar.